Kiến Thức Trồng Trọt
4 bệnh cây trồng mùa mưa phổ biến và cách xử lý hiệu quả
Th7
Bệnh cây trồng mùa mưa là nỗi lo lớn của nông dân khi thời tiết ẩm ướt tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn phát triển mạnh. Các loại bệnh thối rễ, đốm rong, nấm hồng khiến cây suy kiệt nhanh chóng, ảnh hưởng năng suất và chất lượng. Cùng Sunny Vina tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả để chủ động bảo vệ vườn cây khỏe mạnh trong suốt mùa mưa.
Table of Contents
I. Nguyên nhân khiến cây trồng dễ mắc bệnh trong mùa mưa
Mùa mưa là thời điểm nhiều loại bệnh cây trồng mùa mưa phát triển mạnh do hội tụ đủ điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh sinh sôi. Một số nguyên nhân chính gồm:
-
Độ ẩm cao và đất úng nước: Mưa kéo dài làm tăng độ ẩm không khí và khiến đất dễ úng, thiếu oxy. Đây là môi trường lý tưởng cho nấm và vi khuẩn gây bệnh như thán thư, nấm hồng, thối rễ phát triển.
-
Thiếu ánh sáng và biến động nhiệt độ: Mây dày và ánh sáng yếu làm cây quang hợp kém, giảm sức đề kháng. Nhiệt độ ngày đêm dao động mạnh khiến cây dễ “sốc” và nhiễm bệnh.
-
Kỹ thuật canh tác chưa phù hợp: Trồng quá dày, không tỉa cành, thiếu rãnh thoát nước hoặc tưới sai thời điểm là các yếu tố thường thấy làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh mùa mưa.
Nắm rõ các nguyên nhân này là bước đầu giúp nhà vườn chủ động phòng bệnh và chăm sóc cây hiệu quả hơn trong mùa mưa.
II. Các loại bệnh cây trồng mùa mưa phổ biến
1. Bệnh thán thư
Thán thư là bệnh nấm phổ biến trong mùa mưa, gây hại chủ yếu trên lá và quả. Bệnh thường xuất hiện với các đốm tròn màu nâu đen, lõm vào trong, có viền vàng nhạt. Khi nặng, các đốm lan rộng làm cháy quả, khô cành, rụng lá sớm.
Cây dễ nhiễm gồm ớt, xoài, tiêu, cà chua… Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao, vườn rậm rạp, thiếu thoáng khí.
Cách xử lý: Tỉa bỏ lá, quả bị bệnh và tiêu hủy sạch sẽ; phun thuốc đặc trị nấm theo hướng dẫn kỹ thuật (nhóm Copper, Carbendazim); đảm bảo vườn thông thoáng và bón phân cân đối để tăng sức đề kháng cho cây.
2. Bệnh đốm rong
Đốm rong là bệnh cây trồng mùa mưa phổ biến, phát triển mạnh ở vùng có độ ẩm cao và vườn rậm rạp. Bệnh gây ra các đốm nâu nhạt trên lá, thường kèm theo lớp rêu mốc màu xanh hoặc đỏ, làm giảm khả năng quang hợp và khiến cây suy yếu dần.
Loại bệnh này thường xuất hiện trên cây có tán lá dày, thiếu ánh sáng và không có hệ thống thoát nước tốt.
Giải pháp xử lý: Tỉa bỏ lá bị bệnh, cải thiện độ thông thoáng, vệ sinh gốc cây, rãnh mương. Kết hợp phun thuốc bảo vệ thực vật chuyên trị (dạng tiếp xúc hoặc lưu dẫn) và hạn chế tưới vào chiều tối để kiểm soát độ ẩm.
3. Bệnh nấm hồng
Nấm hồng là một loại bệnh cây trồng mùa mưa thường xuất hiện trên cành cây khi thời tiết mưa nhiều, ẩm độ cao. Triệu chứng là sợi nấm màu hồng xuất hiện trên thân hoặc chân cành, làm cành khô, héo và có thể chết cành nếu không xử lý kịp.
Cây ăn quả như xoài, cam, bưởi và một số loại rau ăn quả rất dễ bị nhiễm bệnh này trong mùa mưa.
Cách xử lý: Tỉa bỏ cành nhiễm bệnh, giữ vườn thông thoáng, giảm độ ẩm. Sunny Vina khuyến nghị sử dụng chế phẩm sinh học xử lý bệnh cây kết hợp phân vi sinh để phục hồi sức khỏe cây và cân bằng hệ vi sinh vật có lợi trong đất.
4. Bệnh thối rễ
Thối rễ là một trong những bệnh cây trồng mùa mưa nguy hiểm nhất, thường do đất bị úng kéo dài. Cây nhiễm bệnh có biểu hiện lá vàng úa, rụng sớm, chậm phát triển. Quan sát thấy rễ bị mềm nhũn, mất vỏ hoặc có mùi hôi rõ rệt.
Bệnh thối rễ mùa mưa rất thường gặp ở cây ăn quả, rau và hoa màu trồng ở đất thấp, kém thoát nước.
Giải pháp: Đào rãnh thoát nước, cải tạo đất bằng phân hữu cơ hoai mục, trồng cây luân canh. Kết hợp bón phân cân đối và sử dụng chế phẩm sinh học để tái tạo hệ vi sinh vật có lợi, hỗ trợ cây phục hồi hệ rễ nhanh chóng.
III. Cách xử lý hiệu quả khi cây trồng mắc bệnh mùa mưa
1. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng liều – đúng thời điểm
Không phải bệnh cây trồng mùa mưa nào cũng cần đến thuốc hóa học, và lạm dụng thuốc có thể dẫn đến cây chai thuốc, kháng thuốc, thậm chí hư tổn thêm. Chỉ nên dùng thuốc khi cây bắt đầu có triệu chứng rõ ràng, như đốm lá, rụng cành, rễ thối…
Lưu ý quan trọng:
-
Ưu tiên các loại thuốc có hoạt chất chọn lọc, ít độc, đã đăng ký trên cây trồng cụ thể.
-
Phun đúng liều lượng – đúng thời điểm – đúng cách, tránh phun vào thời điểm nắng gắt hoặc mưa ngay sau khi phun.
-
Kết hợp phòng ngừa bằng sinh học để giảm tần suất dùng thuốc hóa học, hạn chế tồn dư độc hại trong đất và quả.
2. Ưu tiên biện pháp sinh học thân thiện với môi trường
Chế phẩm sinh học có nguồn gốc từ nấm, vi khuẩn hoặc vi sinh vật tự nhiên giúp kiểm soát bệnh một cách an toàn, không gây hại cho đất và người sử dụng. Phương pháp này ngày càng được áp dụng rộng rãi trong mô hình sản xuất sạch và nông nghiệp hữu cơ. Sunny Vina khuyến khích kết hợp sinh học với cải tạo đất và chăm sóc dinh dưỡng để cây phục hồi toàn diện.
3. Quy trình xử lý bệnh cây trồng mùa mưa theo từng giai đoạn
-
Giai đoạn nhẹ: Cắt bỏ bộ phận bị nhiễm bệnh, xử lý bằng chế phẩm sinh học và tăng cường vi sinh vật có lợi.
-
Giai đoạn trung bình: Kết hợp sinh học với các giải pháp cải tạo đất, thoát nước, bổ sung phân hữu cơ và vi lượng giúp cây tăng sức đề kháng.
-
Giai đoạn nặng: Xử lý lặp lại nhiều bước, hỗ trợ phục hồi bằng phân bón hữu cơ, phủ gốc bằng vật liệu giàu hữu cơ, tăng cường chăm sóc sau bệnh.
Lưu ý: Không nên áp dụng công thức cứng nhắc. Mỗi vườn, mỗi loại cây và điều kiện thời tiết sẽ cần linh hoạt điều chỉnh cách xử lý phù hợp.
IV. Biện pháp chăm sóc chủ động giúp cây khỏe trong mùa mưa
1. Điều chỉnh chế độ tưới – tránh đọng nước, úng rễ
Tưới tiêu không hợp lý là nguyên nhân phổ biến dẫn đến thối rễ và nấm bệnh trong mùa mưa. Nên áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới rãnh để hạn chế nước đọng quanh gốc. Thời điểm tưới tốt nhất là vào sáng sớm để lá kịp khô trong ngày, tránh ẩm kéo dài vào ban đêm.
Ngoài ra, cần tạo rãnh thoát nước quanh vườn và giữ mặt đất tơi xốp để tránh ứ nước cục bộ sau mưa lớn. Việc duy trì thoát nước tốt sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cây trồng mùa mưa, đồng thời giúp rễ phát triển khỏe, tăng hiệu quả hấp thu dinh dưỡng.
2. Kết hợp phân bón tăng sức đề kháng mùa mưa
Khi thời tiết mưa ẩm kéo dài, cây thường yếu hơn và dễ bị tác động bởi các bệnh cây trồng mùa mưa do hấp thu dinh dưỡng kém, rễ suy yếu. Do đó, việc bón phân cần chuyển hướng sang các loại phân dễ tiêu, giàu vi sinh và hữu cơ để tăng khả năng phục hồi và đề kháng.
Bổ sung thêm các yếu tố trung – vi lượng như kali, canxi, magie sẽ giúp cây cứng cáp, hạn chế tình trạng rụng lá và suy cây sau mưa. Phân hoai mục cũng nên được sử dụng để cải tạo đất, giúp rễ bám chắc và hoạt động hiệu quả hơn.
3. Lịch bón phân, xới đất, tỉa lá trong mùa ẩm
Trong điều kiện mưa ẩm kéo dài, đất dễ bị nén và rễ cây thiếu oxy. Việc xới đất định kỳ 7–10 ngày/lần sẽ giúp tăng độ thoáng khí, thúc đẩy vi sinh vật hoạt động và hỗ trợ rễ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Song song đó, nên tỉa bỏ các lá già, lá sâu bệnh hoặc cành che khuất ánh sáng để giảm độ ẩm trong tán cây và hạn chế nấm phát triển. Việc này còn giúp ánh sáng phân bố đều, cây khỏe mạnh hơn.
Bón phân đúng lịch cũng rất quan trọng. Trong mùa mưa, nên ưu tiên phân hữu cơ hoai mục, phân vi sinh hoặc phân tan chậm để hạn chế thất thoát dinh dưỡng do rửa trôi. Bón sau những đợt mưa lớn từ 2–3 ngày là thời điểm lý tưởng để cây phục hồi.
Tham khảo thêm 1 số lưu ý khi bón phân cho cây ăn trái tại Nông nghiệp Vĩnh Long
V. Giải đáp các câu hỏi thường gặp về bệnh cây trồng mùa mưa
1. Có nên phun thuốc phòng trước khi mưa?
Chỉ nên phun khi có nguy cơ cao. Ưu tiên dùng sinh học để phòng an toàn, tránh lạm dụng thuốc hóa học.
2. Dấu hiệu sớm của bệnh nguy hiểm là gì?
Lá có đốm lạ, rêu mốc, vàng bất thường, rụng lá nhanh hoặc rễ đổi màu, mềm, có mùi lạ.
3. Bệnh mùa mưa có tái phát vụ sau không?
Có, nếu không cải tạo đất hoặc xử lý sạch mầm bệnh sau thu hoạch.
Kết luận
Bài viết đã tổng kết 4 loại bệnh cây trồng mùa mưa thường gặp gồm: bệnh thán thư, đốm rong, nấm hồng và thối rễ, cùng quy trình xử lý bệnh theo từng giai đoạn cụ thể. Áp dụng đồng thời biện pháp chăm sóc chủ động, tưới tiêu hợp lý và sử dụng chế phẩm sinh học xử lý bệnh cây sẽ giúp cây phục hồi nhanh, khỏe mạnh và đạt năng suất ổn định trong điều kiện thời tiết bất lợi.
Để được tư vấn chuyên sâu và lựa chọn sản phẩm phù hợp với từng loại bệnh, hãy liên hệ Sunny Vina qua số 093 111 4598 để được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả nhất!
